U nemačkom časopisu „P.M.“ od maja 2019. god. strane 70-75, objavljen je članak pod naslovom „Ugibanje pčela“. U tekstu koji sledi, biće prikazani najzanimljiviji delovi ovog članka.
U proleće kada voćke cvetaju, u kineskoj oblasti Sečuan, region najbogariji voćnjacima, stotine ljudi izlazi da veštački oprašuje cvetove finim četkicama. Usled velike upotrebe pesticida, pčele su izunrle a pčelari ne dovode svoje košnice u voćarske plantaže zbog opasnosti od pesticida. Kina je najveći proizvođać meda u svetu sa 700 000 tona godišnje uz pomoć deset miliona pčelinjih društava (na ovom sajtu Akademije za pčelarstvo, u jednom prethodnom čanku je pomenuto da je Kina i najveći proizvođač veštačkog meda, primedba M.D). Procenjuje se da u Kini ima 500 milijardi pčela.
U svetu postoji oko 20 000 vrsta pćela ali su samo devet vrsta iz porodice Apis. Od ovih devet vrsta iz roda Apis, samo dve vrste se gaje u komercijalne svrhe radi dobijanja meda, istočna pčela (Apis cerana) i zapadna pčela (Apis mellifera). Danas u svetu živi oko četiti biliona ovih pčela (jedan bilion je hiljadu milijardi, prim. M.D.). Neko vreme je broj pčela u Nemačkoj opadao zbog smanjenja broja pčelara. U poslednjih deset godina, broj pčelara se u Nemačkoj povećao i sada ih je 130 000 sa ukupno 800 000 pčelinjih društava tj. ukupno oko 40 milijardi pčela. Ne samo u Nemačkoj, već i u ostalim delovma sveta pčelinja društva su u opasnosti od raznih parazita i insekticida. Pod prirodnim uslovima, normalno je da godišnje umire 20 do 30% pčelinjih društava. „Zimski“ gubitak pčelinjih društava u SAD je 30% a u Evropi 11.9%, sve ovo se smatra prirodnim.
Što se tiće divljih pčela, u Nemačkoj živi 590 vrsta, od toga polovina je na Crvenoj listi ugroženih vrsta. Divljim pčelama su potrebne rupe u zemljištu ili mrtva stabla radi pravljenja gnezda a ovih je sve manje usled urbanizacije. Sa druge strane, u botaničkoj bašti u Minhenu, od 1999 god. broj vrsta divljih pčela se povećao sa 27 na 106 vrsta. Od toga je 15 vrsta koje su ranije živele samo južnije. Na žalost u Nemačkoj danas živi 70% manje insekata u odnosu na 1989 godinu. Njih ugrožavaju klimatske promene, monokulture i pesticidi. Posebno su ugroženi leptiri, kod nekih vrsta leptira, populacija se smanjila i za 99%.
U SAD, gde se košnice kamionima prevoze sa plantaže na plantažu, to se sada obavlja uglavnom noću kada su pčele u mirovanju i manje ima mogućnosti da dođe do saobraćajne nesreće nakon čega pčele izleću i postaju vrlo agresivne. U vreme seoba pčela, u pripravnosti su i vatrogasci koji u slučaju nesreće, pčele koje se oslobode iz košnica, moraju da unište. U SAD je u poslednjih 80 godina broj pčelinjih društava opao za 50%, sa pet miliona na jedva tri miliona društava. Usled velike proizvodnje jeftinog kineskog meda, pčelarima se u nekim delovima sveta ne isplati da proizvode med, ali se zato razvija industrija usluge oprašivanja. Na Novom Zelandu, često zbog nepristupačnih terena a radi brzog transporta košnica u pojedine regione radi oprašivanja voćaka, koriste se i helikopteri.
Francuski Institut za poljoprivredna istraživanja je procenio da je u svetu vrednost oprašivanja od strane insekata 153 milijarde EUR godišnje, od toga učešće domaćih i divljih pčela je 30%. Treba pomenuti da su divlje pčele efikasnije u oprašivanju voćki od domaće pčele. Efikasnost domaće pčele u odnosu na divlje je 50% manja. Za sada neki naučnici smatraju da u svetu domaće pčele nisu u opasnosti od izumiranja i da se njihov broj čak povećava. Svakako treba paziti na slučajeve kada su pčele iz raznih razloga lokalno ugrožene.
24.05.2019.
sastavio dr Miroslav Demajo
Темска/Temska 